Czym jest choroba Leśniowskiego-Crohna i jak złagodzić jej objawy?

Choroba Leśniowskiego-Crohna to autoimmunologiczna choroba dotykająca jelit, związana z szeregiem nieprzyjemnych objawów. Tylko w Republice Czeskiej cierpi na nią około 60 tysięcy osób. Oczywiście są to pacjenci, którzy już się leczą, a nie ci, którzy mają szereg objawów, ale dopiero zaczynają interesować się tym, jak z nimi sobie poradzić. Osoby z chorobą Crohna nie mają łatwo, gdyż na pierwszy rzut oka może się nie wydawać, że nic im nie dolega. A jednak borykają się z przewlekłymi problemami trawiennymi, które w ostrej  fazie wymykają się spod ich kontroli.

Czym jest choroba Crohna i jak się objawia?

Jest to przewlekła choroba zapalna jelit, która może dotyczyć dowolnej części jelita. Najczęściej jednak występuje w dolnej części jelita cienkiego, znanego jako ileum. W jelitach dotkniętych tą chorobą występuje stan zapalny. Podstawą każdego urazu lub infekcji jest stan zapalny w pierwszym etapie. Do takiego konkretnego miejsca są wezwane białe krwinki. Jeśli więc gdziekolwiek w ciele mamy ostre zapalenie, jest to tak naprawdę alarm dla białych krwinek, który informuje je, gdzie mają się gromadzić i i wykorzystać swoją siłę.

Jak to możliwe, że organizm nie ma kontroli nad zapaleniem? W przypadku schorzeń autoimmunologicznych możemy sobie to wyobrazić jako skupisko białych krwinek, które dosłownie oszalały. Jest to typowy objaw każdego schorzenia autoimmunologicznego, w tym również choroby Leśniowskiego-Crohna. Białe krwinki zaczynają atakowaćwłasną tkankę bez powodu. W chorobie Crohna objawia się to stanami zapalnymi wewnątrz jelita, które następnie wywołują serię objawów. Objawy choroby Leśniowskiego-Crohna różnią się w zależności od osoby, jednak najczęściej objawiają się intensywną biegunką i silnym bólem brzucha. 

Najczęstszymi objawami choroby Leśniowskiego-Crohna są:

• Bóle.
• Biegunka.
• Krew w kale.
• Słabe wchłanianie składników odżywczych.
• Niedożywienie.
• Zmęczenie.
• Hemoroidy.
• Brak energii.

Szczególnie zmęczenie jest częstym objawem choroby Crohna. Jest to skutek niedokrwistości, czyli niedoboru czerwonych krwinek. Osoby z tymi dolegliwościami źle wchłaniają podstawowe witaminy, dlatego zmęczenie i niedożywienie są logicznym wynikiem tych problemów trawiennych. Powoduje to także zmiany w życiu osobistym, ponieważ zwłaszcza zmęczenie i brak energii często oznaczają zmianę zawodu lub ograniczenie aktywności fizycznej, do których jesteśmy przyzwyczajeni.

Jakie czynniki są związane z rozwojem choroby Leśniowskiego-Crohna?

1.) Predyspozycje genetyczne

Jeśli zastanawiasz się, dlaczego choroba dotyka właśnie ciebie, jednym z czynników może być dziedziczność. Mianowicie, masz genetyczne predyspozycje do wystąpienia tego schorzenia autoimmunologicznego. Nie oznacza to jednak, że choroba musi u ciebie wystąpić. Związek z bliskimi krewnymi w przypadku tej choroby został ustalony u około 15% osób, więc predyspozycje genetyczne nie są jedynym czynnikiem.

2.) Dysbioza jelitowa

Kolejnym czynnikiem wywołującym tę chorobę może być dysbioza jelitowa. Dysbioza jelitowa to w rzeczywistości niezrównoważenie między bakteriami, które są nam korzystne, a bakteriami, które nam szkodzą. Dysbioza występuje, gdy złe bakterie przejmują kontrolę w naszych jelitach.

3.) Stres

Podobnie jak wrzodziejące zapalenie jelita grubego, choroba Crohna często jest klasyfikowana jako choroba psychosomatyczna, ponieważ stres negatywnie wpływa także na stan naszych jelit i bezpośrednio związany jest z chorobą Crohna. Stres jest odpowiedzialny nie tylko za chorobę Crohna, ale jest również zaangażowany w wiele innych chorób układu pokarmowego.

4.) Niezdrowy styl życia

Dziś nie ma wątpliwości, że niezdrowy styl życia odbija się na zdrowiu jelit. Palenie papierosów, spożywanie dużej ilości alkoholu, przemysłowo przetwarzanej żywności, cukrów lub smażonych potraw może przyczynić się do wystąpienia objawów choroby Crohna. Niemniej jednak trzeba zauważyć, że choroba Crohna może wystąpić także u osób prowadzących zdrowy tryb życia.

Jak radzić sobie z objawami choroby Crohna?

Jeśli cierpisz na chorobę Leśniowskiego-Crohna, lekarz prawdopodobnie zaproponuje Ci leczenie kortykosteroidami lub lekami immunosupresyjnymi. Te leki złagodzą ostre problemy, ponieważ uspokoją zbuntowane białe krwinki, ale mogą także powodować wiele innych kłopotów, ponieważ nie potrafią precyzyjnie celować tylko na te białe krwinki, które nie są w porządku. Lekarz powinien poinformować o tych objawach ubocznych. Wtedy nagle dochodzi do niedoboru białych krwinek, co może powodować szereg innych problemów, takich jak częste przeziębienia, grypa itp. Jest to szczególnie prawdziwe w przypadku leków immunosupresyjnych. Tłumią one funkcje układu odpornościowego. Kortykosteroidy mogą często powodować bezsenność lub pobudzać apetyt, co może powodować przybieranie na wadze. W każdym razie w fazie ostrej warto rozważyć to leczenie. Jest to leczenie na kilka tygodni, a następnie można wspomóc zdrowie jelit, stosując wskazówki, które przedstawimy poniżej.

Warto również wspomnieć, że choroba Crohna ma okresy, w których można się czuć dobrze z minimalnymi objawami (remisja), a także nawracającymi objawami, co jest określane jako nawrót (relapse). To, na którym etapie choroby się znajdujesz, może być w dużej mierze kontrolowane przez Ciebie. Bez względu na przyczynę, należy starać się wyleczyć jelito. Nie ma jeszcze skutecznego leczenia choroby Leśniowskiego-Crohna (istnieją bardzo obiecujące terapie biologiczne, które mogą działać lokalnie w miejscu zapalenia). Niemniej jednak istnieje wiele działań, które możemy podjąć, aby zminimalizować objawy.

Wskazówki dotyczące łagodzenia objawów choroby Crohna

1.) Dieta

Choć choroba Crohna nie zawsze wynika z czynników stylu życia, złe nawyki życiowe znacznie ją pogarszają. Ponieważ jest to choroba przewodu pokarmowego, właściwa dieta jest niezbędna, aby pomóc jelitom. Zaleca się mniejsze porcje jedzenia i częstsze posiłki. Z mięsa można wybierać chudsze odmiany, takie jak kurczak, indyk, chude mięso wieprzowe i królik. Z owoców można wybierać żółty melon, banany, papaję lub awokado. Co do dodatków, są to ziemniaki, ryż (nie pełnoziarnisty), makaron, a jeśli chodzi o produkty mleczne, to raczej te kwaszone, takie jak kefir lub twarożek. Niemniej jednak przy produktach mlecznych dużo zależy od próbowania, ponieważ niektórzy w ogóle nie tolerują produktów mlecznych, albo tylko jednego konkretnego rodzaju. 

Jeśli to możliwe, unikaj klasycznych produktów zachodniej diety. Unikaj smażonych i tłustych potraw. Zalecana jest również tak zwana dieta bezresztkowa. Oznacza to, że z tą chorobą powinieneś unikać produktów, które są trudniejsze do strawienia. Niestety, wśród nich znajdują się również te, które zwykle uważamy za zdrowe. Mogą to być na przykład orzechy, nasiona, skórki owoców, owoce i warzywa zawierające nasiona (truskawki, maliny, pomidory). Są to składniki żywności, które nie są w pełni trawione i mogą znacznie pogorszyć objawy. Podobnie jak pikantne potrawy lub kiszone warzywa (np. kapusta kiszona). Niestety, te pokarmy nie są odpowiednie dla osób z chorobą Crohna.

2.) Wspomóż swój mikrobiom jelitowy

Mikrobiom i ogólną kondycję jelit można poprawić za pomocą niektórych suplementów. Jednym z głównych są probiotyki. Szczególnie szczepy takie jak Lactobacillus i Sacharomyces boulevard  są skuteczne w łagodzeniu objawów. Oprócz zwiększania liczby zdrowych bakterii w jelitach, biorą one udział w produkcji śluzu, który znajduje się wewnątrz jelit i pełni funkcję ochronną.

3.) Witamina D i B

Witaminy i minerały mają swoje specyficzne miejsce w świecie osób z chorobą Crohna, ponieważ jeśli przechodzisz przez ostrą fazę i borykasz się z częstymi biegunkami, nie jesteś w stanie odpowiednio wchłaniać witamin i minerałów. Witamina D jest jednym z kilku suplementów, którymi również możesz łagodzić objawy choroby Crohna. Wynika to z faktu, że układ odpornościowy, zwłaszcza u dzieci, kiedy się rozwija, jest w dużej mierze zależny od poziomu witaminy D. Dlatego istnieje hipoteza, że niedobór witaminy D może być jednym z czynników wywołujących tę chorobę. Możesz wybierać między klasyczną witaminą D i olejem z wątroby dorsza, który naturalnie zawiera witaminę D. Olejem jednocześnie uzupełnisz kwasy tłuszczowe omega-3, które między innymi zmniejszają stan zapalny. 

Jeśli chodzi o witaminę B, może ona być deficytowa u osób z chorobą Crohna, zwłaszcza z powodu częstych biegunek. Wiele produktów spożywczych zawierających naturalnie witaminę B jest zakazanych dla osób z chorobą Crohna. Dobrym przykładem jest kwas foliowy. Jego niedobór powoduje między innymi zmęczenie i drażliwość. Jest to witamina, której największe ilości znajdują się w warzywach liściastych, owocach cytrusowych czy roślinach strączkowych. To produkty spożywcze, których osoby z chorobą Crohna powinny unikać.

4.) Włącz zioła do swej diety

Niektóre zioła są bardzo uniwersalne. Myśl tu zwłaszcza o piołunie. Prawdopodobnie wszyscy słyszeliśmy powiedzenie "gorzki jak piołun". I to prawda. Napar z piołunu jest bardzo gorzki, ale dla wielu osób jest skuteczny właśnie przy ostrych biegunkach. Podobnie działa Boswellia serrata. Roślina, która ma swoje miejsce w medycynie ajurwedyjskiej, wykazuje dość obiecujące wyniki w badaniach osób z chorobą Crohna. Żywica z drzew Boswellia zawiera bowiem silny związek przeciwzapalny, więc z pewnością warto spróbować.

5.) Maślan

Maślan jest głównym paliwem dla komórek wyściełających jelita, znanych jako "kolonocyty", które dostarczają nawet 90% ich energii. Innymi słowy, maślan pomaga tym komórkom prawidłowo wykonywać swoje funkcje, utrzymując w ten sposób integralność wyściółki jelit, zwanej "błoną śluzową". Maślan jest dość skuteczny w zmniejszaniu stanu zapalnego w jelitach i może przywrócić integralność wyściółki jelitowej.

6.) Glutamina

Glutamina jest znana przede wszystkim jako aminokwas względnie egzogenny. Oznacza to, że organizm może sam wytwarzać ten aminokwas, ale nie w ilościach wystarczających do zaspokojenia dziennego zapotrzebowania. Dlatego konieczne jest przyjmowanie dodatkowej glutaminy. Glutamina wspiera produkcję śluzu, co pozwala na łatwiejsze przechodzenie spożytego pokarmu. Glutamina odgrywa kluczową rolę w odżywianiu śluzówki jelit i utrzymaniu integralności wyściółki jelit.

7.) Unikaj palenia i spożywania alkoholu

Palenie papierosów i picie alkoholu nie jest obciążeniem tylko dla wątroby i płuc. Jest to również duże obciążenie dla układu trawiennego, ponieważ sprzyja powstawaniu stanów zapalnych, czego naprawdę Ci nie potrzeba przy chorobie Crohna.

Podsumowanie

Nie mniej ważne jest włączenie technik relaksacyjnych, które pomogą złagodzić stres, który towarzyszy ci w ciągu dnia. Niestety, świadomość o istnieniu tej choroby jest wciąż stosunkowo niska. Pomimo że osoby cierpiące na tę chorobę borykają się z problemami, takimi jak silne bóle, na pozór mogą wyglądać zdrowo. Jeśli przechodzisz przez ostrąą fazę , nie poddawaj się, objawy i intensywność choroby Crohna mogą się zmieniać, i przez długi czas możesz praktycznie nie odczuwać żadnych objawów.

Veronika Halusková