Działanie kawy i dlaczego warto wybrać kawę BIO?

Jeśli chodzi o najpopularniejsze napoje, kawa i herbata zajmują czołowe miejsca w rankingu. Dla wielu miłośników kawy, kawa to nie tylko energetyczny zastrzyk rano, ale także rytuał, który istnieje od wieków. Dziś skupimy się na tym, jak rozpoznać różne rodzaje kawy, na co zwracać uwagę podczas wyboru, jakie korzyści przynosi dla naszego organizmu i na co zwracać uwagę podczas picia kawy.

Czym jest kawa i jakie są jej właściwości?

Prawdopodobnie pierwszą rzeczą, która przychodzi nam do głowy, gdy słyszymy słowo "kawa", jest kofeina. Jednak kawa zawiera także przeciwutleniacze i niewielkie ilości kilku mikroskładników, których organizm również potrzebuje. Istnieją nawet badania dotyczące ich pozytywnego wpływu na organizm.

Jak wiemy, kawa jest znanym stymulantem i jako taki aktywuje nasz układ nerwowy. Dzieje się tak poprzez blokowanie receptorów adenozyny przez kofein. Adenozyna to substancja chemiczna, która wspiera sen. Powstaje w mózgu w ciągu dnia, im dłużej jesteśmy obudzeni, tym więcej adenozyny się gromadzi. Im więcej adenozyny, tym bardziej odczuwamy senność. To właśnie kofeina blokuje ten proces. Dzięki temu po wypiciu kawy nie mamy ochoty spać.

W każdym razie nie zalecam łączenia kawy z innymi stymulantami, takimi jak yerba mate. Zawsze dobrze jest wybrać jedną opcję i trzymać się jej w ciągu dnia. Zbyt duża ilość kofeiny jest przeciwnie produktywna, ponieważ powoduje, że jesteśmy roztargnieni i trudniej nam skupić się. Zaleca się, aby jednorazowe spożycie kofeiny nie przekraczało 200 mg. Jeśli przesadzisz z kawą, z pewnością to poczujesz. Objawi się to drżeniem, roztargnieniem lub nawet bólem głowy. I nie zapomnij, że niektóre suplementy przedtreningowe już zawierają znaczną ilość kofeiny.

Kawa a kortyzol

Kawa jest dobrym towarzyszem w ciągu dnia i oczywiście jest przyjemnym rytuałem. Jednak dobrze jest wiedzieć, kiedy pić kawę. Jeśli kawa jest jednym ze źródeł energii w ciągu dnia, skup się na konkretnych godzinach. Jeśli wypijesz filiżankę kawy w pierwszej godzinie lub dwóch po przebudzeniu, prawdopodobnie nie będzie miała takiego wpływu na ilość energii, jaką kawa może zaoferować. Rano bowiem występuje najwyższy poziom kortyzolu - hormonu, który sam w sobie ma nas pobudzać. W ciągu dnia poziom kortyzolu podlega wahaniom, a jeśli wypijesz kawę w momencie, gdy poziom kortyzolu jest na szczycie, możesz zakłócić normalną poranną produkcję kortyzolu i obciążać nadnercza.

Poziom kortyzolu osiąga szczyt około 8:30, następnie zaczyna się obniżać, a około południa jego poziom ponownie wzrasta. Więc między 9:30 a 11:00 jest najodpowiedniejszym czasem do maksymalnego wykorzystania kofeiny. Chociaż poziom kortyzolu znowu spada po południu, nie jest to najlepszy czas na kolejną kawę, ponieważ może to zakłócić już wspomniany wcześniej sen. Jeśli w ciągu dnia nie czujesz się zmęczony, a kawa dla ciebie oznacza raczej smak i rytuał niż wyższą wydajność w pracy, możesz ją pić. W rzeczywistości picie 3 filiżanek kawy dziennie jest trwale związane z obniżonym ryzykiem kilku przewlekłych chorób.

Jakość według kraju pochodzenia kawy

Kawa jest jedną z nielicznych roślin, u której możemy bardzo wyraźnie odczuwać smak zależnie od regionu pochodzenia. Spośród ponad stu odmian kawowca, kawa ma również inne aromaty i ilość kofeiny. Do znaczących producentów należą bez wątpienia Brazylia, Kolumbia, Peru, ale również Meksyk czy Nikaragua. Produkcja i eksport kawy są dla Nikaragui ważne pod względem gospodarczym i społecznym, ponieważ stanowią ponad 20% PKB rolnictwa i tym samym generują połowę miejsc pracy w kraju w sektorze rolnictwa. Ważnym producentem kawy jest również Honduras. Jest on konkretnie jednym z największych producentów kawy w Ameryce Łacińskiej i konkurować może nawet z Kostaryką, Gwatemalą czy Kolumbią. Poszczególne regiony uprawy kawy w Hondurasie różnią się znacząco zarówno smakiem, jak i aromatem.

Arabica i Robusta

Arabica i Robusta to najbardziej znane rodzaje kawy. Różnią się one kilkoma aspektami, a różnica jest widoczna już na pierwszy rzut oka, patrząc na ziarna. Podczas gdy ziarna robusty są okrągłe, arabica ma bardziej wydłużone ziarna i jej smak jest delikatniejszy. Arabica jest najpopularniejszym rodzajem kawy na całym świecie i pochodzi z rośliny Coffea arabica. Prawdopodobnie jest to pierwszy rodzaj kawy, który kiedykolwiek został uprawiany. Arabica stanowi 60% światowej produkcji kawy. Dobra jakość arabici powinna mieć lekko słodki smak z nutą czekolady, orzechów i karmelu. Ziarna arabici rosną na wyższych wysokościach, dlatego ich zbieranie jest droższe. Samo uprawianie jest kosztowne, ponieważ roślina jest wrażliwa na warunki środowiskowe, wymaga cienia, wilgoci i stałej temperatury.

Robusta jest tańsza w uprawie i zawiera więcej kofeiny. Potrafi również wytrzymać trudne zmiany klimatyczne, takie jak wahania opadów i silne nasłonecznienie. Ze względu na większą zawartość kofeiny, jest bardziej gorzka niż arabica. Dlatego bardziej nadaje się do przygotowania latte, tam gdzie używa się mleka. Obecnie powszechną praktyką jest mieszanie obu wariantów w różnych proporcjach, co utrzymuje ich cenę, zbalansowany smak i ilość kofeiny.

Kawa organiczna

Kawa jest jednym z najbardziej sprzedawanych produktów na świecie i towarem, który zajmuje czołowe miejsce w handlu. Oznacza to, że popyt na nią jest wysoki! W związku z tym wiele konwencjonalnych plantacji kawy opracowało metody uprawy, aby maksymalizować ilość produkowanej kawy, bez względu na wpływ na zdrowie ludzkie i środowisko.

Jeśli uważasz się za prawdziwego miłośnika kawy, zalecam skupienie się na jakości jej uprawy i dawanie pierwszeństwa kawie organicznej. Ma ona duży wpływ zarówno na sam smak i aromat kawy, jak i na ekosystem w danym obszarze. W przypadku uprawy kawy w jakości BIO, wzrasta odporność roślin na różne choroby, co naturalnie wpływa na cały ekosystem danego obszaru. Kawa może być oznaczona jako organiczna tylko wtedy, gdy w procesie uprawy nie użyto żadnych pestycydów, substancji chemicznych ani sztucznych nawozów. Dotyczy to nie tylko bieżącego sezonu uprawy, ale również kilku lat wcześniej. Takie uprawy mają również mniejszą emisję dwutlenku węgla, co przyczynia się do mniejszych zmian klimatycznych. Ponadto, kawa potrzebuje cienia, dlatego w takich obszarach nie przystępuje się do wycinki lasów.

Jednak uprawa organicznej kawy dotyczy nie tylko jakości natury, ale również jakości życia ludzi, którzy mieszkają w tych obszarach. Jeśli jakiekolwiek rośliny są narażone na wpływ pestycydów i nawozów, to po każdym deszczu te substancje dostają się do gleby i wody miejscowych mieszkańców. Oznacza to, że lokalna społeczność jest skazana na korzystanie z wody, która jest pełna wszystkich chemikaliów używanych do ochrony kawowców i zanieczyszcza ich lokalne zasoby wodne.

Te problemy mają zasadniczy wpływ na regiony uprawiające kawę na całym świecie. Przemysł zajmujący się uprawą organicznej kawy boryka się z tym. Ekologiczni producenci kawy dbają o zachowanie pierwotnej flory i troszczą się o ekosystem w swoim regionie, utrzymując zalesione farmy, które są lepiej przygotowane do radzenia sobie z zmianami klimatycznymi, co stanowi dla rolników bardziej bezpieczną inwestycję.

Wskazówki dotyczące prawidłowego przechowywania kawy:

• Jeśli otworzysz opakowanie kawy, jak najszybciej zamknij je w szczelnym pojemniku. Powietrze szkodzi kawie. Obecnie dostępne są liczne pojemniki próżniowe i torebki, które nie dopuszczają powietrza, dzięki czemu kawa zachowuje swój aromat.
• Jeśli kupujesz kawę ziarnistą, zmiel tylko tę ilość, którą natychmiast wykorzystasz. W ten sposób nie stracisz aromatu i smaku.
• Jeśli kupujesz kawę mieloną, zainteresuj się datą mielenia.
• Wybierz kawę w nieprzezroczystym, dobrze uszczelnionym opakowaniu.
• Kawa nie powinna być przechowywana w lodówce. Wilgoć, która powstaje w wyniku zmiany temperatury, szkodzi kawie. Ponadto łatwo może wchłaniać zapachy z innych produktów spożywczych.

• Trzymaj kawę z dala od innych aromatycznych produktów spożywczych, takich jak przyprawy. Kawa jest higroskopijna, co oznacza, że ma tendencję do wchłaniania wszystkiego, co znajduje się w jej otoczeniu.

Podsumowanie:

Bez wątpienia kawa to coś, z czego nie powinniśmy rezygnować. Wręcz przeciwnie, może mieć wiele właściwości, które nam służą. Jednak trzeba pamiętać o ilości spożywanej kawy i ilości kofeiny, którą kawa zawiera, a która zdecydowanie nie ogranicza się tylko do samej kawy. Oprócz tego należy również zwrócić uwagę na odpowiednią porę dnia, kiedy kawa nas pobudza bez negatywnego wpływu na funkcjonowanie nadnerczy.

Veronika Halusková

1. JH, O'Keefe, DiNicolantonio JJ a Lavie CARL. Coffee for Cardioprotection and Longev. 2018.

2. MUBARAK, Aidilla, Catherine P BONDONNO, Alex H LIU, Michael J CONSIDINE, Lisa RICH, Emilie MAS, Kevin D CROFT a Jonathan M HODGSON. Acute effects of chlorogenic acid on nitric oxide status, endothelial function, and blood pressure in healthy volunteers: a randomized trial. 2012.

3. ESKELINEN, Marjo H a Miia KIVIPELTO. Caffeine as a protective factor in dementia and Alzheimer's disease. 2010.